Fundacja przygotowała pięć rekomendacji dla nowego parlamentu i rządu w obszarze polityki europejskiej.

1. Zakończenie sporu z Unią Europejską o praworządność.
2. Aktywne włączenie się w dyskusję o ważnych dla Polski sprawach, w tym w proces legislacyjny w UE, zamiast koncentrowania się na zabiegach PR-owych.
3. Zabezpieczenie głosu obywateli przy przewidzianej w prawie procedurze rozpoczęcia procesu ew. opuszczania UE.
4. Przeprowadzenie rzetelnej dyskusji na temat wejścia Polski do strefy euro i rozpoczęcie przygotowań do tego procesu.
5. Zmiana sposobu komunikacji w sprawach dot. Unii Europejskiej i wzmocnienie edukacji europejskiej.

**********

1. Zakończenie sporu z Unią Europejską o praworządność. Jednym z pierwszych i najważniejszych kroków nowego rządu powinno być znalezienie rozwiązań, które przywrócą wszystkim pełnię praw do bezstronnego i niezależnego sądu. Jest to konieczne nie tylko do odblokowania olbrzymich środków na rozwój z Unii Europejskiej, ale przede wszystkim do zapewnienia realizacji podstawowych praw polskich obywateli. Należy zastosować się do obowiązujących już orzeczeń TSUE. Przy wprowadzaniu kolejnych zmian należy także pamiętać, że ich ostatecznymi odbiorcami będą zwykli obywatele, którzy nie mogą odczuć ich negatywnych skutków, np. w postaci obaw o wzruszenie zapadłych już wyroków i orzeczeń lub dalszego opóźniania toczących się obecnie spraw. Zmiany powinny być wdrażane w dialogu z organami Unii Europejskiej, a także innymi zaangażowanymi podmiotami, które wyrażą chęć rzeczywistej, uczciwej rozmowy. Efektem powinno być także odblokowanie ogromnych środków z programów Funduszy Europejskich, a także z Funduszu Odbudowy. Środki te są konieczne dla zapewnienia konkurencyjności polskich przedsiębiorców i całej naszej gospodarki.

2. Aktywne włączenie się w dyskusję o ważnych dla Polski sprawach, w tym w proces legislacyjny w UE, zamiast dotychczasowego koncentrowania się na zabiegach PR-owych. Polska musi wrócić do aktywnego zaangażowania w dyskusje, które budzą obecnie najwięcej emocji w Unii Europejskiej i krajach członkowskich. Zaliczają się do nich min. sprawy związane z ochroną środowiska, migracjami, polityką obronną, zaangażowaniem w wojnę w Ukrainie i wiele innych. W toczących się negocjacjach nad przygotowywanymi aktami prawnymi należy bronić interesu Polski i jej obywateli. Powinno to jednak polegać na merytorycznym zaangażowaniu kompetentnych osób będących ekspertami w danych dziedzinach i potrafiących prowadzić umiejętnie negocjacje. Obrona naszych interesów w Unii nie może polegać na podporządkowywaniu podejmowanych kroków bieżącym potrzebom partyjnym i interesom wąskich grup politycznych. Realizacja polskich potrzeb dokona się jedynie dzięki rzetelnej pracy i kompetencjom negocjatorów zwracających w odpowiednim czasie uwagę na ważne sprawy i szukających konsensusu. Z pewnością nie wystarczy ograniczanie się do zabiegów PR-owych skierowanych do opinii publicznej i mających na celu krótkotrwałe poprawienie notowań wśród wybranych grup społecznych. Polska potrzebuje aktywnego na arenie UE rządu, który będzie inicjatorem działań, a nie biernym obserwatorem.

3. Zabezpieczenie głosu obywateli przy przewidzianej w prawie procedurze rozpoczęcia procesu ew. opuszczania UE. Decyzja o członkostwie Polski w Unii Europejskiej została podjęta w ogólnonarodowym referendum. Tymczasem do złożenia wniosku o rozpoczęcie procedury wyjścia ze Wspólnoty wystarczy przeprowadzenie procedury podobnej do zwykłej ustawy. Stwarza to ryzyko, że w przyszłości któryś z rządów rozpocznie ten proces wbrew woli większości społeczeństwa dla doraźnych korzyści politycznych. Trzeba poszukać rozwiązań prawnych, dzięki którym ew. decyzja o opuszczeniu Unii, podobnie jak w przypadku wejścia do niej, wymagałaby zgody większości społeczeństwa w referendum lub alternatywnie większości kwalifikowanej w parlamencie.

4. Przeprowadzenie rzetelnej dyskusji na temat wejścia Polski do strefy euro i rozpoczęcie przygotowań do tego procesu. Trzeba podjąć rzetelną analizę i dyskusję związaną z możliwościami i konsekwencjami przystąpienia Polski do strefy euro. Znaczne wahania wyceny polskiej waluty w ostatnich latach i występujące różnice kursowe stały się problemem dla wielu polskich obywateli, w tym przedsiębiorców. Dochodzenie do strefy euro jest procesem wieloletnim, należy teraz rozpocząć rzetelną rozmowę na ten temat oraz stworzyć zespoły przygotowawcze i analityczne, które będą zdolne przygotować kraj na wprowadzenie euro. W trakcie tej debaty należy także poważnie podejść do aktualnych dylematów i ograniczeń, takich jak spełnienie przez Polskę kryteriów gospodarczych i fiskalnych, opinie Polaków na temat euro, treść polskiej Konstytucji, doświadczenia państw Europy Południowej czy ryzyko pogłębienia się procesu ‘Europy wielu prędkości’.

5. Zmiana sposobu komunikacji w sprawach dot. Unii Europejskiej i wzmocnienie edukacji europejskiej. Trzeba zaprzestać fałszywego prezentowania Unii Europejskiej jako elementu obcego, który ‘narzuca’ Polsce rzekomo nieprzyjazne rozwiązania. Polski rząd i nasi obywatele mają pełnoprawną reprezentację we wszystkich ciałach decyzyjnych Unii i są współodpowiedzialni za toczące się w nich procesy i zapadające tam decyzje. Dodatkowo trzeba mocniej podkreślać, że największe korzyści z obecności w Unii wcale nie wynikają z otrzymywanych przez Polskę środków finansowych. Członkostwo w Unii to przede wszystkim wybór cywilizacyjny świadczący o tym, że Polska jest częścią wspólnoty demokracji i praw człowieka, a także udział we Wspólnym Rynku, który przyczynił się do znacznego podniesienia poziomu życia w naszym kraju przez ostatnie 20 lat. Należy także wzmocnić edukację europejską w polskich szkołach. Kwestie związane z członkostwem w Unii Europejskiej nauczane są w sposób marginalny i mało atrakcyjny. Edukacja europejska powinna być elementem reformy całego systemu zgodnie z rozwiązaniami zaproponowanymi przez koalicję SOS dla Edukacji i z pewnością nie może polegać na dodawaniu nowych przedmiotów, a raczej na horyzontalnym osadzeniu treści dot. Europy i procesu integracji w wybranych tematach i zagadnieniach na różnych lekcjach.