Aby móc w pełni korzystać z osiągnieć integracji europejskiej oraz uczestniczyć w kształtowaniu europejskiej wspólnoty, potrzebne są wiedza, kompetencje i postawy, które możemy rozwinąć dzięki edukacji europejskiej.
Edukacja europejska przygotowuje nas do życia w zjednoczonej Europie, tworzy przestrzeń do dyskusji o przyszłości Europy i projektu europejskiego w kontekście obecnych wyzwań, pomaga zrozumieć procesy społeczne i polityczne zachodzące w Europie oraz sposoby i zasady działania Unii Europejskiej. Uważamy, że edukacja europejska powinna być międzyprzedmiotowo obecna w polskim systemie edukacji – naszą wizję edukacji europejskiej i propozycje włączania jej elementów w różne obszary nauczania znajedziecie w publiakcjach o których mowa poniżej.
Fundacja Schumana od ponad 30 lat prowadzi działania z zakresu edukacji europejskiej i obywatelskiej – poprzez edukację pozaformalną oraz łączenie jej z edukacją formalną – współpracę ze szkołami i przedszkolami, nauczycielkami i nauczycielami, Klubami Europejskimi, aktywistami i pasjonatami integracji europejskiej, innymi organizacjami społecznymi. Co dokładnie robimy w Schumanie?
Wspieramy Kluby Europejskie i naszą sieć Ambasadorów Edukacji Europejskiej – czyli aktywne nauczycielki i aktywnych nauczycieli z obszaru edukacji europejskiej. Zapraszamy działaczy i działaczki Klubów Europejskich na podstronę o Klubach – zajrzyj tam także jeżeli chcesz założyć Klub lub dowiedzieć się czym jest.
Zapewniamy wsparcie wolontariuszy/wolontariuszek europejskich w placówkach edukacyjnych i organizacjach społecznych. Jeżeli chciałbyś/chciałabyś zaprosić do siebie do placówki wolontariuszy/wolontariuszki z różnych krajów europejskich – na jedno spotkanie lub na stałe, zapraszamy na naszą stronę wolontariatu europejskiego. Wolontariat ten ma podwójną moc pozaformalnej edukacji europejskiej, międzykulturowej i obywatelskiej – moc jest podwójna bo przez proces przechodzą same wolontariuszki i wolontariusze oraz społeczności, w których działają.
Organizujemy spotkania – przestrzeń do dyskusji o Europie ale też wymiany wiedzy, w tym Akademię Europejską.
Przygotowujemy materiały edukacyjne, w tym scenariusze zajęć i podręcznik do edukacji europejskiej.
Jesteśmy członkiem Sieci Organizacji Społecznych dla Edukacji (SOS dla Edukacji), w której jesteśmy aktywni w obszarze edukacji europejskiej. W jaki sposób uwzględnić edukację europejską w szkole? Zapraszamy do lektury materiału SOS dla edukacji, którego część o edukacji europejskiej przygotowała nasza Fundacja.
Edukacja europejska w polskiej szkole
Opiera się o działania organizacji społecznych oraz nauczycieli i nauczycielki oraz dyrekcje szkół – aktywistów. Nie ma systemowej obecności Europy w szkole – nauczania o Europie, w Europie i dla Europy. Kwestie związane z członkostwem Polski w Unii Europejskiej czy Radzie Europy nauczane są w sposób marginalny i mało atrakcyjny. Programy nauczania i podręczniki zawierają dużo wiedzy faktograficznej, które mogą stanowić dobry fundament do poznania Europy. Jednak edukacja europejska nie może się do nich ograniczać, bo znajomość samych dat czy nazw instytucji nie wystarczy do zrozumienia procesów zachodzących w Europie, idei stojącej za integracją, zasad współpracy w UE i sposobu podejmowania decyzji. Z podstawy programowej nie wynika, aby uczniowie i uczennice mieli w szkole kształtować tożsamość i obywatelstwo europejskie. W preambule podstawy programowej wskazana jest wartość budowania i wzmacniania tożsamości indywidualnej, lokalnej, regionalnej, narodowej i etnicznej. Jednocześnie brak jest jakiegokolwiek odwołania do wspólnoty europejskiej, która uzupełnia wspominany katalog i nie stoi z nim w sprzeczności. Aby czuć się częścią tej wspólnoty a tym samym mieć poczucie wpływu na jej przyszłość na równi z obywatelami innych krajów europejskich, potrzebne jest doświadczenie Europy, poznanie jej różnorodności, zdobycie o niej wiedzy i kształtowanie krytycznego myślenia w stosunku do zachodzących w Europie procesów społecznych, kulturowych i politycznych. System edukacji powinien wspierać budowanie relacji z Europą poprzez przekazywanie rzetelnej wiedzy oraz możliwości jej samodzielnego doświadczenia. Edukacja europejska powinna być w szkole obecna, zarówno w podstawie programowej jak i codziennym życiu szkoły, powinna być elementem reformy systemu edukacji. Z nadzieją przyjmujemy plany Ministerstwa Edukacji dot. reform edukacji.
Nasza wizja absolwentów i absolwentek polskiego systemu edukacji z dobrą edukacją europejską
Młodzi ludzie po ukończeniu szkoły czują się również Europejczykami – częścią wspólnoty europejskiej, rozumieją i podzielają wartości europejskie, są świadomymi swoich praw obywatelami UE, którzy rozumieją ideę integracji europejskiej i znają najnowszą historię Europy. Swobodnie posługują się przynajmniej jednym językiem obcym i uczestniczyli w wymianach międzynarodowych. Potrafią wyrażać opinie o tematach, którymi zajmuje się UE, wiedzą, jak UE wpływa na ich życie, potrafią korzystać z możliwości jakie UE daje. Rozumieją i są w stanie samodzielnie odkrywać, jakie znaczenie ma UE w ramach odpowiedzi na globalne wyzwania i zagrożenia.
Nasza wizja dobrej edukacji europejskiej zakłada:
- Wsparcie osób uczących się w budowaniu własnej relacji z Europą, kształtowaniu tożsamości europejskiej oraz w identyfikacji ze wspólnotą europejską;
- Tłumaczenie procesów integracyjnych, idei integracji, zasad funkcjonowania UE, roli Polski w UE i tego, jak UE wpływa na nasze codzienne życie;
- Omawianie w szkole aktualnych problemów i wyzwań z jakimi mierzy się Europa i UE i tym samym każdy i każda z nas;
- Poznawanie wartości europejskich także poprzez implementowanie ich w praktyce – m.in. rozwijanie umiejętności pracy w zespole, dyskusji i poszukiwanie konsensusu, demokratyczny samorząd uczniowski, wsparcie wolontariatu i aktywności społecznej, respektowanie praw uczniów i uczennic etc.;
- Międzyprzedmiotowość – obecność wątków europejskich na różnych lekcjach przedmiotowych. Różne treści przedmiotowe mogą stać się przyczynkiem do poruszenia tematów europejskich (np. ma matematyce można sformułować katalog zadań bazujących na danych Eurostatu, na lekcjach ekonomii – analizować budżet UE);
- Rozłożenie w czasie treści europejskich w taki sposób, aby uczniowie systematycznie stykali się z tematyką europejską;
- Zwrócenie uwagi na rozwijanie umiejętności sprawnego komunikowania się w językach obcych;
- Prowadzenie zajęć uczących krytycznego myślenia i przeciwdziałania dezinformacji dotyczącej integracji w Europie;
- Umożliwienie osobom uczącym się zdobywania doświadczenia międzykulturowego, poznanie rówieśników z innych krajów europejskich np. poprzez udział w wymianach międzynarodowych;
- Wspieranie współpracy polskich szkół ze szkołami z innych krajów europejskich;
- Wzmocnienie edukacji formalnej poprzez działania edukacji pozaformalnej, w tym działania organizacji społecznych.