Podstawową rolą Parlamentu Europejskiego jest współtworzenie prawa powszechnie obowiązującego na terytorium całej Unii. Dla przyjęcia nowych aktów prawnych konieczne jest bowiem współdecydowanie i współpraca dwóch instytucji: 

1. Parlamentu Europejskiego, w którym zasiadają posłowie wybrani w powszechnych wyborach w całej Unii. 
2. Rady UE, w której zasiadają przedstawiciele rządów państw członkowskich. 

Aby w demokratycznym procesie w Unii Europejskiej został przyjęty nowy akt prawny konieczne jest więc współdziałanie reprezentantów obywateli i obywatelek oraz państw członkowskich. Unia Europejska, w tym Parlament Europejski, mogą decydować tylko w sprawach, w których taką kompetencje przyznały im państwa członkowskie. Do tych obszarów należą np.: 

1. Wspólny Rynek Europejski, czyli zasady związane ze swobodnym (bez barier np. celnych i formalnych) przemieszczaniem się towarów, usług, osób i kapitału przez granice państw wewnątrz UE. 
2. Współpraca handlowa z innymi państwami. 
3. Polityka konkurencji – czyli zasady, dzięki którym jedne podmioty gospodarcze nie mogą być uprzywilejowane wobec innych, np. poprzez uznaniowe dotowanie przez niektóre podmioty publiczne. 
4. Polityka energetyczna. 
5. Ochrona środowiska, w tym np. ochrona cennych przyrodniczo obszarów i gatunków, dbałość o jakość powietrza, wody itd. 
6. Ochrona konsumenta, jakość jaką powinny spełniać różne produkty sprzedawane na terenie Unii, prawa konsumenta. 
7. Rolnictwo i rybołówstwo. 
8. Prawa pracowników. 

Unia Europejska, w tym jej Parlament nie mogą stanowić prawa w obszarach, które są zarezerwowane dla państw członkowskich. Należą do nich np. edukacja, organizacja wymiaru sprawiedliwości, służba zdrowia, wojsko, służby bezpieczeństwa, większość spraw związanych z podatkami i ich wysokością. 

Parlament Europejski uczestniczy także w podejmowaniu innych ważnych decyzji w Unii, jak np. przyjęcie nowych państw członkowskich, budżet Unii Europejskiej czy wybór nowej Komisji Europejskiej, która jest odpowiedzialna m.in. za przygotowywanie propozycji nowych aktów prawnych. 

Obrady Parlamentu odbywają się we wszystkich językach Unii, tzn. każdy poseł może mówić w dowolnym języku urzędowym UE, a jego wystąpienie jest tłumaczone na bieżąco na wszystkie pozostałe języki. 

W kadencji 2024-2029 w Parlamencie zasiądzie 720 posłów. Wydaje się to dużo, ale trzeba pamiętać, że pochodzą oni z 27 krajów i reprezentują ok. 450 mln obywateli. Na jednego posła przypada więc ok. 640 tys. obywateli. Dla porównania w Polsce na 1 parlamentarzystę przypada 68 tys. osób. Liczba mandatów z poszczególnych państw rośnie wraz z ich liczbą mieszkańców, jednakże mniejsze kraje są nadreprezentowane w stosunku do ich rozmiaru. Np. na maleńką Maltę przypada 6 eurodeputowanych, na Niemcy 96. Polskę będą reprezentować 53 osoby. Posłowie i posłanki zrzeszają się w międzynarodowych frakcjach, w zależności od swoich poglądów.  

Pracami Parlamentu kieruje Przewodniczący. W kończącej się w 2024 roku kadencji funkcje tę pełni Roberta Metsola z Malty. Wśród dotychczasowych przewodniczących był jeden Polak – Jerzy Buzek, w latach 2009-2012. Codzienne prace Parlamentu toczą się przede wszystkim w komisjach tematycznych, w których rozpatrywane są projekty nowych aktów prawnych. O zaangażowaniu poszczególnych posłów świadczy przede wszystkim jakość ich pracy w poszczególnych komisjach. 

Więcej o aktualnych pracach Parlamentu Europejskiego: https://www.europarl.europa.eu/portal/pl