Jak powinien wyglądać system edukacji w Polsce? W 14 punktach na to pytanie odpowiedziały organizacje społeczne w związku z pracami toczącymi się nad Krajowym Planem Odbudowy oraz Umową Partnerstwa.
Krajowy Plan Odbudowy, Umowa Partnerstwa i powiązane z nią programy krajowe oraz regionalne wyznaczą główne kierunki rozwoju Polski na najbliższe lata i zapewnią środki na ich realizację. Edukacja to obszar o fundamentalnym znaczeniu – decyduje o jakości życia oraz przyszłości milionów uczniów i uczennic oraz ich rodzin, a także wzmacnia lub osłabia rozwój oraz odporność społeczności lokalnych, regionów i całej Polski. Edukacja wymaga dziś wsparcia, zarówno ze względu na pandemię i jej skutki, ale także pilną potrzebę zmiany modelu pracy szkoły w XXI wieku. Trudno sobie wyobrazić transformację klimatyczną, cyfrową i większą odporność społeczną oraz zdrowotną bez adekwatnej edukacji.
Cele KPO są bezpośrednio związane z odbudową i tworzeniem odporności społeczno-gospodarczej, ale w zaplanowanych działaniach nie widać interwencji w obszarze edukacji. To brak, który trudno zrozumieć, nawet jeśli horyzont czasowy KPO jest krótki, a efekty działań edukacyjnych są odroczone w czasie. Uczniowie, rodzice oraz nauczyciele oczekują działań, które pomogą nadrobić edukacyjne straty, zarówno w wymiarze intelektualnym, jak i społecznym. Rosną też oczekiwania dotyczące modelu edukacji, a obecny kryzys to dogodny moment, by skorygować kierunki pracy szkoły w odpowiedzi na nowe wyzwania współczesnej gospodarki i życia społecznego.
Postulaty rozwinięte w pełnej treści dokumentu:
1. Szkoła na miarę wyzwań XXI, a nie XIX wieku
2. Szkoła kompetencji kluczowych, a nie szczegółowych wiadomości
3. Szkoła dla uczennic i uczniów, a nie tylko egzaminów
4. Równe szanse dla wszystkich
5. Edukacja przeciw dyskryminacji i wykluczeniu
6. Szkoła dobrych relacji i dobrostanu
7. Edukacja cyfrowa jako norma, a nie dodatek
8. Szkoła współpracy, nie rywalizacji
9. Szkoła demokracji, dialogu i obywatelskiego zaangażowania
10. Szkoła blisko społeczności lokalnej
11. Szkolna autonomia i samorządność zamiast centralnego sterowania
12. Szkoła profesjonalnych i dowartościowanych nauczycielek i nauczycieli
13. Edukacja dobrze i racjonalnie finansowana
14. Szkoła bez indoktrynacji i niezależna od władzy